همه چیز درباره پلی اتیلن ترفتالات (PET)
پلی اتیلن ترفتالات (PET یا PETE) پرکاربردترین پلیمر ترموپلاستیک در جهان است. در صنعت نساجی این پلیمر با نام تجاری پلی‌استر شناخته می‌شود. پت به طور طبیعی شفاف و پلاستیکی نیمه‌کریستالی محسوب می‌گردد. حیطه‌های به کارگیری پت به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
- به عنوان فیبر در تولید پوشاک.
- به عنوان مانع رطوبتیِ عالی در صنعت بطری سازی و بسته‌بندی.
- به عنوان پلاستیکی مهندسی که از ترکیب آن با موادی چون فیبر شیشه جهت افزایش استحکام مواد استفاده می‌شود.
برخی مشخصه‌های بارز پت عبارتند از مقاومت در برابر آب، نسبت استحکام به وزن بالا، مقاومت در برابر خردشدگی (بر خلاف شیشه)، اقتصادی و نیز قابل بازیافت بودن.
پت ابتدا در دهه‌ی 1940 میلادی و در حین تلاشی برای ساخت فیبر نساجی پلیمری، توسط شیمیدانان شرکت DuPont پلیمریزه شد. پت در حقیقت از ادغام اتیلن گلیکول و ترفتالیک اسید به دست می‌آید. حتی بدون افزودنی‌هایی جهت افزایش استحکام آن، پت با وجود وزن پایین خود از استحکامی فوق‌العاده برخوردار است. این بدان معناست که به عنوان نمونه جهت تولید بسته‌های پلاستیکی به فیلم پلاستیکی کمتری نیاز خواهد بود. این نیز به نوبه‌ی خود مصرف سوخت ناشی از جابجایی محموله‌های پت را به شکل مطلوبی تحت تأثیر قرار می‌دهد. علاوه بر این، اگرچه پت مشتق شده از مواد پتروشیمی است، با این وجود تقریباً 40 درصد از انرژی مصرفی در آن حفظ و پس از بازیافت محصول در دسترس خواهد بود.
بر طبق برخی گزارشات، تقاضای جهانی برای پت حجم تولید سالیانه‌ای بالغ بر 56 میلیون تن را در پی داشته است.
علت رواج زیاد پت چیست؟
همانطور که ذکر شد پت ماده‌ای است یگانه از آن جهت که نسبت به آب، مواد غذایی و مواد شیمیایی واکنشی نشان نمی‌دهد، از نسبت استحکام به وزن بالایی برخوردار می‌باشد و نیز در مقابل خردشدن کاملاً مقاوم است. ترکیب این ویژگی‌ها به علاوه قیمت پایین و وفور آن سبب گشته است که پت به گزینه‌ای بلامنازع در صنعت بسته‌بندی مواد غذایی و آشامیدنی بدل گردد. در صنعت نساجی نیز، پلی‌استر، به دلیل مقاومت و انعطاف‌پذیری می‌تواند در ترکیب با موادی چون پنبه جهت جلوگیری از آب‌رفتن پارچه و افزایش مقاومت آن نسبت به خوردگی مورد استفاده قرار گیرد.
انواع پت
پلی اتیلن ترفتالات در صنعت نساجی به عنوان پلی‌استر مورد خطاب قرار می‌گیرد. در صنعت بسته‌بندی مواد غذایی و آشامیدنی، از آن به عنوان PET یا رزین PET یاد می‌شود. در گذشته نوعی دیگر با عنوان PET-P و در صنعت پوشاک به کار گرفته می‌گردید که امروزه تقریباً استفاده از آن متوقف گردیده است.
پت (PET) و چاپ سه بعدی
پت پلیمری بی‌نظیر جهت کاربردهای چاپ سه بعدی قلمداد می‌شود. به دلیل استحکام و انعطاف‌پذیری بالا از آن در ساخت پیش‌نمونه‌ی محصولات استفاده می‌گردد. در حقیقت، در ساخت قطعات مکانیکی و برخی تجهیزات الکترونیکی و کاربردهایی که در آن‌ها ترکیب توأم مقاومت و انعطاف‌پذیری مورد نیاز باشد، پت گزینه‌ای است بی‌همتا. نسبت به ABS و PLA، پت بوی ناخوشایند کمتری در حین فرآیند چاپ سه بعدی تولید می‌کند.
پت (PET) و ماشین‌کاری CNC
در مواقعی که چاپگر سه بعدی به دلیل اِعمال تنظیمات جهت موادی خاص (مثلاً ABS) تنظیم گردیده است، می‌توان از ورقه‌های پت و ماشین‌کاری CNC در ساخت پیش‌نمونه‌ی محصولات بهره برد.
پت (PET) و قالب گیری تزریقی
پت به وفور در صنعت تزریق پلاستیک و به شکل خرده‌های پلاستیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل طبیعت رطوبت‌گیرِ پت، پیش از عملیات تزریق می‌بایست آن را توسط تجهیزاتی چون گازگیر رطوبت‌گیری نمود. آب‌رفتن و کوچک شدن پت در حین فرآیند تزریق بسیار ناچیز و کمتر از کسری از یک درصد می‌باشد که البته بسته به مواردی چون فشار تزریق، دمای ذوب، ضخامت قالب، دمای قالب و نوع افزودنی‌ها متغیر خواهد بود.
تولید بطری پت به چه صورت است؟
تولید و فروش بطری پت به عنوان جولانگاه اصلی این ماده شناخته می‌شود. فرآوری پت و تبدیل آن به بطری پت عموماً دو مرحله را شامل می‌گردد. در مرحله‌ی اول، پت به توسط قالب گیری تزریقی و دستگاه تزریق پلاستیک به یک بطری (کوچکتر از سایز بطری نهایی) تبدیل و سپس رشته‌های محل درب بطری در آن ایجاد می‌گردد. محصول به دست آمده اصطلاحاً پریفورم نامیده می‌شود. این پرفورم سپس مجدداً گرم، کشیده شده و مورد دَمِش واقع می‌گردد که نهایتاً موجب تشکیل بطری پتِ نهایی می‌گردد. این در حقیقت همان است که توسط دستگاه بادکن پت (PET Blowing Machine) صورت می‌پذیرد. لازم به ذکر است که دستگاه های بادکن پت از جدیدترین ماشین‌آلات آرتاک ماشین بوده و با سرعت و کیفیت بسیار بالا جهت تولید بطری های پت آماده‌ی عرضه گردیده‌اند. چنانچه در صدد ورود به این بخش از صنعت پررونق بسته‌بندی می‌باشید، دستگاه‌های بادکن پت آرتاک ماشین پاسخگوی کلیه‌ی نیازهای شما خواهند بود.
آیا پت سمّی است؟
خیر. در واقع، دلیل عمده‌ی استفاده از آن در صنایع غذایی این واقعیت است که بهداشتِ پت توسط سازمان‌های مرتبط مورد تأیید قرار گرفته است. مشابه شیشه، پت نیز کاملاً بهداشتی و در مقابل حملات باکتری و دیگر میکروارگانیزم‌ها مقاوم است.
مزایای پلی اتیلن ترفتالات
- فراوانی بسیار و در نتیجه قیمت نسبتاً پایین.
- نسبت استحکام به وزن فوق‌العاده.
- مانعی ایده‌آل در مقابل رطوبت.
- مقاومت شیمیایی بسیار بالا در مقابل در مقابل میکروارگانیزم‌ها که بسته به نوع نگاه ما میتوانید مزیتی تلقی گردد.
- کاملاً مقاوم در برابر خردشدن.
- کاملاً قابل بازیافت و نیز فرآیند بازیافت ساده.
- شفافیت بسیار بالای مواد که آن را برای کاربردهایی چون بسته‌بندی ایده‌آل می‌گرداند.
معایب پلی اتیلن ترفتالات
- حساسیت نسبتاً بالا به اکسیداسیون. این بدان معناست که امکان تغییر طمع نوشیدنی موجود در بطری‌های پت، بسته به نوع نوشیدنی موجود در آن، وجود دارد.
- طبیعت عملاً تجزیه‌ناپذیر پت که از نقطه‌نظر آلاینده‌های محیطی خطری بالفعل تلقی می‌گردد. جهت مشاهده‌ی مطلبی مرتبط با این بحث، میتوانید از مطلب شکارچیِ پت را مطالعه نمایید.
خصوصیات فنی پلی اتیلن ترفتالات
خواص پت از قرار زیر می‌باشد:
- نام فنی: پلی اتیلن ترفتالات
- فرمول شیمیایی: C10H8O4)n)
- دمای خمش حرارتی: 70 درجه سانتی‌گراد
- دمای نوعیِ قالب گیری تزریقی: 74 تا 91 درجه سانتی‌گراد
- دمای ذوب: 260 درجه سانتی‌گراد
- مقاومت کششی: 152 MPA
- مقاومت خمشی: 221 MPA
- چگالی نسبی: 1/56
کپی‌برداری از مطالب وبلاگ تنها با ذکر منبع مجاز است.
برای مشاهده و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دستگاه های تزریق پلاستیک میتوانید به قسمت تماس با ما در سایت آرتاک ماشین مراجعه کنید.
